در این مطلب خواهید خواند:
طلا فلز پرطرف‌داری است که از دیرباز در زیورآلات و جواهرات به کار می‌رفته و مالکیت آن حاکی از دارایی و جایگاه اجتماعی بالا بوده است. از گذشته‌های دور، طلا در قصرهای پرزرق‌و‌برق و شاهانه، تاج پادشاهان، و حتی دندان طلای افراد ثروتمند به کار می‌رفته و افراد تلاش می‌کردند تا در جستجوی این فلز ارزشمند باشند و آن را به دست بیاورند.
برای پاسخ به سوال طلا چیست، پاسخ ساده و کوتاهی داریم: فلزی زرد و ارزشمند. این فلز ارزشمند امروزه کاربردهایی فراتر از ساخت جواهرات گران قیمت پیدا کرده و علاوه بر ساخت زیورآلات، مصارف مهم دیگری هم برای آن در نظر گرفته شده است. در این مقاله به بررسی دقیق این فلز باارزش می‌پردازیم.
طلا چیست
طلا فلزی سخت با عدد اتمی ۷۹ است که با سایر فلزات پرکاربردی که مصرف روزمره دارند متفاوت عمل می‌کند. این فلز در گذشته واحد پول بوده و تنها فلزی است که ارز به شمار می‌آید و ارزشی یکسان با پول دارد. این فلز اولین‌بار در ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در بستر رودخانه‌ای کشف شد. شاید به دلیل درخشش چشمگیر طلا بود که بسیاری از افراد مجذوب آن شدند. نماد این فلز در جدول عناصر اتمی مندلیف «Au» است که از واژه لاتین «Aurum» به معنی «درخشش سپیده‌دم» گرفته شده است.
هزار سال بعد از اینکه بشر متوجه شد طلا چیست، مصری‌ها متوجه قابلیت ذوب شوندگی طلا شدند و با ذوب این فلز، برای مصارف مختلفی از آن استفاده کردند. روم باستان پیش از میلاد مسیح یکی از مهم‌ترین تولیدکننده‌های طلا بود و حتی ژولیوس سزار حقوق سربازها را با طلا می‌داده است. در آن زمان «سکه‌های اورئوس» ضرب می‌شدند و برای خرید و مبادلات مالی به کار می‌رفتند. در سال ۱۰۶۶ میلادی پول نقره برای اولین بار به بازار عرضه شد و جایگزین طلا شد. اما پس از این، نخستین سامانه حکاکی روی طلا برای استانداردسازی تجارت در لندن پایه‌گذاری شد. با داشتن پیش‌زمینه‌ای درباره اینکه طلا چیست، در ادامه به چند ویژگی مهم طلا خواهیم پرداخت.
پایستگی طلا
مهم‌ترین ویژگی طلا، پایستگی طلاست. به عبارت بهتر، طلا حل نمی‌شود، مصرف نمی‌شود و در یک‌کلام از بین نمی‌رود. طلا در اثر کهنه شدن آسیب می‌بیند و در نهایت قطعه جدیدی از آن خواهند ساخت. با اینکه طلای خالص بسیار نرم و آسیب‌پذیر است، بعد از ترکیب‌شدن با سایر فلزات آلیاژ طلا شکل خواهد گرفت که محکم است و به‌راحتی برای ساخت زیورآلات متنوع به کار گرفته می‌شود اما بر‌این‌اساس که ترکیبات آلیاژ طلا چیست، ویژگی‌های جدیدی به طلا افزوده خواهد شد.
رسانایی طلا
طلا رسانای فوق‌العاده قوی الکتریسیته و گرماست. در مقایسه سه فلز طلا، نقره و مس، طلا از نظر رسانایی بعد از نقره و مس قرار می‌گیرد. بااین‌وجود در بسیاری از قطعات الکتریکی از طلا استفاده می‌شود چرا که این فلز بر خلاف نقره و مس که به‌مرور زنگ می‌زنند، در برابر اکسیدشدن مقاوم است و هرگز دچار خوردگی نخواهد شد. در بسیاری از موارد، رسانای الکتریکی از جنس نقره انتخاب می‌شود و بعد با روکشی از جنس طلا آن را در برابر اکسیدشدن مقاوم‌سازی می‌کنند.
مقاومت بالا
این فلز دارای مقاومت بالا و چکش‌خواری بسیار زیاد hست؛ در واقع طلای خالص که در ابتدا نرم و آسیب‌پذیر به نظر می‌رسد، با فلزهای دیگر ترکیب می‌شود و آلیاژی مقاوم می‌سازد که در اثر ضربه تا حد ورقه طلا نازک می‌شود. در واقع می‌توانیم با واردکردن ضربه، طلا را به ورقه‌ای با ضخامت ۰.۰۰۰۰۱ میلی‌متر تبدیل کرد. چکش‌خواری این فلز تا حدی بالاست که گاهی برای کاهش چکش‌خواری این فلز به آن پالادیوم اضافه می‌کنند. به این ترتیب وقتی سخن از آلیاژ طلا به میان می‌آید، شاید ندانیم فلزهای موجود در آلیاژ طلا چیست، اما به کمک همین فلزهاست که طلا قابلیت شکل‌گیری و چکش خواری پیدا می‌کند.
اکسید شدن طلا
یکی از ویژگی‌های مهم طلا که پیش از این هم اشاره کردیم، اکسید نشدن طلاست و به همین دلیل به طلا، فلز فعال هم گفته می‌شود. این فلز، سیاه یا لکه‌دار نمی‌شود و به همین دلیل برای ساخت زیورآلات از آن استفاده می‌کنیم. در برخی موارد که عیار طلا کمتر از ۱۷ باشد، امکان لکه‌دار یا سیاه شدن طلا نیز وجود دارد. علل تغییر رنگ طلا زیاد نیستند و به کمک راهکارهای خانگی می‌توانیم طلا را مثل قبل، درخشان کنیم.
تاریخچه طلا در ایران
در دوره هخامنشیان طلا در ایران شناخته شد. طلا در این دوره از معادنی در کرمان استخراج می‌شد و به‌مرور نقره هم از این معادن استخراج شد. نخستین سکه طلایی که در ایران ضرب شد، «داریک» نامیده شد که به هزار سوم پیش از میلاد یعنی دوره داریوش کبیر مربوط است. مدتی بعد در مصر هم سکه‌های طلا برای تسهیل هرچه بیشتر معاملات ضرب شدند. اما ایرانیان نخستین افرادی بودند که از سکه های طلا برای تجارت و دادوستد بهره بردند.
شیوه استخراج طلا چیست
بسیاری معتقدند که طلا اولین‌بار در هند یافت شد. در کتاب مقدس آن‌ها هم به طلا اشاره شده است. سومریان حدوداً ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد در بین‌النهرین معدن طلایی را کشف کردند و به این ترتیب، کشف طلا پیش از کشف نقره اتفاق افتاد.
استخراج طلا فرایندی دشوار و طولانی است که تنها به کشف طلا منتهی نمی‌شود. بعد از کشف معدن طلا، بررسی‌های متفاوتی صورت می‌گیرند تا نشان دهند بهترین راه استخراج طلا چیست. در ابتدا با اجرای حفاری‌های متعدد معدن به لحاظ زمین‌شناسی بررسی می‌شود. بعد از پیدا کردن طلا بین سنگ‌ها و کانی‌های بلوری‌شده، نوبت به پالایش و تصفیه طلا خواهد رسید.
در سراسر جهان معادن طلای زیادی وجود دارند، اما بزرگترین معدن طلای جهان در صحرای قزل قوم ازبکستان است که معدن مورانتو نام دارد. این معدن طولی بیش از ۳.۳ کیلومتر دارد و میزان طلای موجود در آن، بیش از ۱۵۰ میلیون انس تخمین زده شده است.
سودای طلا در سایر کشورهای جهان هم به چشم می‌خورد. شاید شما هم فیلم‌های وسترن را به‌خاطر بیاورید که پیدا کردن طلا و اینکه راه رسیدن به طلا چیست، موضوع اصلی آن‌ها بود. به این ترتیب آمریکا بیشترین معادن طلای جهان را دارد و بعد از آن آلمان، سوییس، هند، روسیه و چین در رده‌های پایین‌تر قرار می‌گیرند.
تا سال ۲۰۰۶ میلادی، آفریقای جنوبی بزرگترین تولیدکننده و منبع طلا در جهان بود، اما از سال ۲۰۰۷ تاکنون، چین به بزرگترین تولیدکننده طلا در جهان تبدیل شده و بعد از چین، استرالیا و روسیه در مقام‌های بعدی قرار می‌گیرند.
معادن طلا در ایران
مثل بسیاری از منابع طبیعی دیگر، در ایران معادن طلا هم وجود دارند که بزرگترین آن‌ها معدن زرشوران در تکاب واقع در آذربایجان غربی است. این معدن ذخیره‌ای در حدود ۲۷.۵ میلیون تن کانسنگ دارد و در حال حاضر نیز فعال است. معدن دیگری به نام مادافتی در استان سیستان و بلوچستان با ذخیره ۲۴ میلیون تن کانسنگ، یکی از معادن طلای بزرگ ایران به شمار می‌رود.
علاوه بر این دو شهر، شهر کردستان با معدن «ساریگونی»، و استان‌های همدان، اصفهان، خراسان رضوی و خمین هر یک با چندین معدن، سهم بزرگی در تولید سالانه طلا در ایران را به عهده دارند. در رده‌بندی جهانی، ایران در رتبه ۴۶ قرار می‌گیرد و در آسیا دوازدهمین کشوری به شمار می‌رود که ذخایر طلا دارد.
رنگ‌های مختلف طلا چیست
بعد از پاسخ به این سؤال که طلا چیست، نوبت به این خواهد رسید که با تأثیر تکنولوژی بر طلا نیز آشنا شویم. از دیرباز طلا با رنگ زرد و درخشانش شناخته می‌شده و در چند دهه اخیر طلای سفید هم به بازار عرضه شده. اما علاوه بر این دو رنگ، به کمک فناوری روز، طلا در رنگ‌های سبز، آبی، بنفش، و حتی سیاه در بازار عرضه می‌شود که هر یک از این رنگ‌ها حاصل اضافه‌کردن فلزی متفاوت به آلیاژ طلاست.
برای شناخت هرچه بیشتر آلیاژ طلا، پیشنهاد می‌کنیم در قدم بعد به مطالعه مقاله «آلیاژ طلا چیست؟ معرفی 4 رنگ متفاوت از آلیاژ طلا» بپردازید
طلای سبز: آلیاژی که حاصل ترکیب طلا با نقره است و زرد مایل به سبز به نظر می‌رسد . برای ساخت طلای سبز تیره به طلا، مس و کادمیم اضافه می‌کنند.
طلای آبی: این رنگ حاصل ترکیب طلا با گالیم یا ایندیم است.
طلای بنفش: این رنگ با نام آمیتیست هم شناخته می‌شود و حاصل ترکیب طلا با آلومینیوم است.
طلای سرخ یا رز گلد: این رنگ طلا که نسبتاً شناخته‌شده‌تر از سایر رنگ‌هاست، حاصل ترکیب طلا و مس است.
طلای سیاه: این رنگ حاصل ترکیب طلا با ترکیبات حاوی گوگرد و اکسیژن است. در این ترکیب، اکسایش کنترل شده طلا باعث ایجاد رنگ سیاه می‌شود و عناصری مثل کروم و کبالت به فلز طلای خالص اضافه می‌شود.
کاربردهای متفاوت طلا چیست
بعد از اینکه بشر دانست طلا چیست، تلاش کرد تا از آن در امور مختلف بهره ببرد. نخستین کاربرد طلا برای بشر، در تجارت و ساخت سکه برای معامله و تجارت بود. در حال حاضر، اکثر افراد طلا را به‌عنوان ماده اولیه برای ساخت زیورآلات گران‌قیمت می‌شناسند. اما این فلز پرطرف‌دار، علاوه‌بر ساخت محصولات زینتی، کاربردهای متفاوتی مثل محافظت از خودروهای فرمول ۱، محافظت از پنجره‌های هواپیما در مقابل یخ‌زدگی، و ساخت قطعات الکترونیکی نیز دارد. در ادامه به برخی دیگر از این کاربردها خواهیم پرداخت.
کاربرد طلا در پزشکی چیست
این فلز درخشان، در پزشکی و داروسازی کاربردهای فراوانی دارد. باستان‌شناسان برای پی‌بردن به اینکه کاربردهای غیرتزئینی طلا چیست، به اجساد فسیل‌شده مراجعه کردند و متوجه شدند که بسیاری از اجساد مومیایی‌شده دندان‌های طلا دارند. به این ترتیب طلا از دیرباز در علم پزشکی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است. امروزه نیز برای ساخت لوازم ارتودنسی، یا تاج دندان از طلا استفاده می‌کنند.
اینکه طلا چیست برای داروسازها از اهمیت بالایی برخوردار است. از دوران باستان، یعنی اندکی بعد از کشف طلا، از این فلز گران‌بها برای کنترل بیماری‌هایی مثل صرع، اضطراب، افسردگی و میگرن استفاده می‌شده چرا که آن‌ها متوجه شده بودند که طلا در حالت معمول با هیچ عنصری در بدن واکنش نمی‌دهد و نمک‌های ایزوتوپ طلا ارزش دارویی دارند.
علم داروسازی، به کمک مزیت‌های زیاد طلا، تلاش کرده تا به شکلی بهینه توزیع دارو در سلول‌ها و اندام‌ها را بهبود ببخشد. به این ترتیب دارورسانی به اعضایی که دسترسی سختی دارند ساده‌تر خواهد شد.
تولید شیشه‌های قرمز
از طلا برای تولید شیشه‌های قرمز رنگی استفاده می‌کنند که احتمالاً در بسیاری از خانه‌های قدیمی دیده‌اید. این شیشه‌ها را در بسیاری از نواحی گرمسیری به کار می‌برند تا مانع ورود نور آفتاب به داخل شوند تا دمای محیط کاهش پیدا کند. در این روش، شیشه با لایه نازکی از طلا پوشیده می‌شود و به این ترتیب به‌نوعی عایق می‌شود.
کاربرد طلا در تجهیزات فضانوردان
پاسخ به سؤال طلا چیست، بعد از علم طب، به علم هوانوردی می‌رسد. از طلا در ساخت تجهیزات فضایی و فضاپیما هم بهره می‌بریم. با در نظر گرفتن این نکته که سایر فلزها در فضا ذوب می‌شوند، برای تجهیزات هوانوردی هم از طلا استفاده می‌شود. به علت وجود خلأ و همچنین اشعه‌های خورشید در فضا، از طلا استفاده می‌کنند چون این فلز اشعه‌های فروسرخ، و رادیویی را بازتاب می‌کند و به این ترتیب فرایند ذوب شدن رخ نخواهد داد.
روش تولید مصنوعی طلا چیست
تولید طلا از قدیم الایام آرزوی بشر بوده است و در گذشته بسیاری از افراد عمر خود را صرف کیمیاگری می‌کردند. امروزه این رویا به واقعیت نزدیک‌تر شده و با پیشرفت بشر در صنعت هسته‌ای، این سؤال که روش مصنوعی تولید طلا چیست پاسخ داده شده است.
به کمک دانش هسته‌ای و با بکارگیری رآکتورهای هسته‌ای، دانشمندان توانسته‌اند مس را به طلا تبددیل کنند اما این روش ساخت طلا بسیار هزینه‌بر‌تر از سود حاصل از طلاست و با در نظر داشتن این که هدف از تولید طلا چیست، از این روش استفاده می‌کنند.
جمع‌بندی مقاله طلا چیست
در این مطلب به این سوال که طلا چیست پاسخ دادیم و ضمن ارائه تاریخچه‌ای کوتاه از طلا، به بیان ویژگی‌های مهم طلا پرداختیم. این فلز قیمتی علاوه بر رسانایی و دوام بالا، از مقاومت و چکش‌خواری بالایی نیز برخوردار است و در مواجهه با هوا اکسید نمی‌شود. در ادامه ضمن بیان رنگ‌های مختلف آلیاژ طلا، سایر کاربردهای طلا را بررسی کردیم. برای خرید جدیدترین طرح‌های طلا و جوهرات، پیشنهاد می‌کنیم از فروشگاه ای جی دیدن کنید.
