در این مطلب خواهید خواند:
نگاهی به ویترین طلافروشیهای شهر، نمونههای متفاوتی از طلا و جواهر را پیش چشم علاقهمندان میگذارد که طیف گستردهای از سلیقهها را پوشش میدهد. شاید بعضی از این زیورآلات مطابق سلیقه شما نباشند اما همین تنوع، خبر از تغییر در صنعت طلا و جواهر در مقایسه با چند دهه قبل میدهد.
علاوه بر طرحهای مختلفی که این روزها در مغازههای طلافروشی میبینیم، رنگ زیورآلات هم تغییر کرده و ذائقه مردم در مقایسه با چند سال پیش که فقط طلای زرد را میپسندیدند، تغییر جدی داشته بهطوریکه طلا سفید، رزگلد، شامپاینی هم در کنار قطعات طلای زرد در ویترین مغازهها نشستهاند. در این مطلب قصد داریم درباره طلا سفید و تفاوتهای این رنگ طلا با طلای زرد بپردازیم.
طلا سفید چیست
حتماً شما هم عبارتهایی مثل «معدن طلا»، «سنگ طلا» و «عنصر طلا» را شنیدهاید و حتی شاید تصویر آنها را دیده باشید. اما در همه این تصویرها، طلا زرد رنگ است. به عبارت بهتر، طلای زردرنگ به طور طبیعی در معدنهای طلا یافت میشود. طلا در طبیعت درجههای خلوص متفاوتی دارد و گاهی طلا کاملاً خالص است که در این حالت طلای ۲۴ عیار نامیده میشود.
اما فرایند رنگزدن و تبدیل کردن این نوع طلا به رنگهای دیگری که از قضا این روزها بسیار هم پرطرفدار هستند، کاری است که در کارگاههای طلا و جواهرسازی صورت میگیرد. اما تغییر دادن رنگ طلای خالص و تبدیل کردن آن به طلا سفید، کمی با انواع دیگر رنگ کردن متفاوت است.
انتخاب رنگ طلای مناسب برای پوست شما به عواملی متعددی بستگی دارد که در مقاله «رنگ طلای مناسب با رنگ پوست» بهطور مفصل به آن پرداختهایم. توصیه میکنیم مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
طرز ساخت طلا سفید
با در نظر داشتن این نکته که طلا سفید در طبیعت موجود نیست و باید طی فرایندی ساخته شود، به این نتیجه میرسیم که با افزودن عناصری رنگ طلا از زرد به سفید تغییر پیدا میکند. در واقع برای ساخت طلا سفید، باید به کمک طلای زرد که عنصری خالص است، آلیاژی بسازیم که علاوه بر طلا عناصر دیگری هم در آن وجود داشته باشد.
شاید تعجب کنید که ترکیبات طلای استخراجشده از معدن با ترکیبات طلای موجود در فروشگاههای طلا و جواهر متفاوت است. با مطالعه مقاله «طلا چیست؟ بررسی 5 کاربرد خاص طلا + تاریخچه طلا» به ساختار واقعی طلا و جواهرات زینتی پی ببرید.
آلیاژهای طلا سفید
این آلیاژ ترکیب ثابتی ندارد و البته با افزودن هر عنصر، ویژگیهای جدیدی هم به آلیاژ طلا اضافه میشود. اما نکته واضحی که میتوان با توجه به رنگ طلا سفید حدس زد این است که عناصری لازم برای ساخت آلیاژ طلا سفید، باید سفیدرنگ باشند مثلاً عنصرهایی مثل پالادیوم، نیکل، روی، کبالت، و گالیوم گزینههای مناسبی هستند.
نکته قابل توجهی که در تبدیل طلای زرد به سفید باید مورد توجه قرار داد، تغییر در عیار طلاست. با اضافه کردن سایر فلزات به طلای زرد، میزان طلای موجود در هر ۱۰۰۰ گرم کمتر میشود و در عوض سایر فلزها در آلیاژ قرار میگیرند که به تغییر رنگ هم کمک میکنند. به این ترتیب، با تغییر رنگ طلا، عیار طلا هم تغییر میکند و کمتر میشود.
ترکیبات طلا سفید
تا اینجای کار گفتیم که طلا سفید، آلیاژیست که در طبیعت یافت نمیشود و به همین دلیل در ازای کاهش عیار طلا، رنگهای مختلفی از آن میسازیم. از طرف دیگر طلای زرد خالص بسیار نرم است و بهراحتی آسیب میبیند. به همین منظور فلزات مقاومی به این آلیاژ اضافه میکنیم تا به طلای زرد استحکام و مقاومت بیشتری در مقابل ضربههای احتمالی بدهند. این فلزها عبارت هستند از:
نیکل
نقره
پالادیوم
مس
پلاتین
نیکل در طلا
ترکیب کردن طلا با هر یک از این فلزها مزایا و معایب خاص خود را دارد. مثلاً نیکل، نرمی و آسیبپذیری طلا را میگیرد و آن را سخت و مقاوم میکند چرا که نیکل فلزی چکشخوار و سخت است. اما از طرف دیگر، نیکل بهسرعت با عناصر بیرونی مثل اکسیژن یا آب واکنش نشان میدهد. به همین دلیل ممکن است که بعد از پاک شدن روکش رودیوم، شاهد بروز حساسیتهای پوستی باشیم.
بنابراین چهبهتر که برای ساخت طلای سفید، بهجای نیکل از فلزهای دیگری استفاده شود. بسیاری از سازندگان طلا و جواهر نیز توصیه میکنند که استفاده از نیکل در ترکیب با طلای زرد، برای ساخت زیورآلاتی مثل سنجاق بهتر است.
پالادیوم در طلا
پالادیوم یکی دیگر از فلزاتی است که مثل نیکل چکشخوار است و به دلیل اینکه همچون نیکل باعث واکنشهای پوستی نمیشود، در ترکیب با طلای زرد به کار میرود. این فلز، در مقایسه با نیکل واکنشپذیری بسیار کمتری دارد و در دمای معمول واکنش نخواهد داشت به همین دلیل به راحتی لکه و خش روی آن نمینشیند. اما دلیل استفاده از پالادیوم، رنگ نقرهای و براقی است که به طلا میدهد.
نباید فراموش کنیم که پالادیوم در مقایسه با طلا و پلاتین کمیابتر است و به همین دلیل قیمت پالادیوم بیشتر از طلاست. استفاده از پالادیوم در این ترکیب درخشش دوچندانی به طلا میدهد و آن را برای استفاده در ساخت جواهر مناسب میکند.
روکش طلا سفید چیست؟
بعد از ترکیب طلای زرد خالص با یکی از این فلزها، نوبت به روکش کردن طلا میرسد. برای روکش کردن، طلا سفید را با استفاده از رودیوم، روکش میکنند. روکش رودیوم کمک میکند که طلا، سفید و درخشان به نظر برسد.
فلز رودیوم ویژگیهای متمایز کنندهای دارد و از این جمله میتوانیم به مقاومت بالای این فلز در مقابل واکنشهای شیمیایی اشاره کنیم. با درنظرداشتن این نکته که طلا واکنشپذیری بالایی دارد، از فلز رودیوم استفاده میکنند تا این فلز مانع از اکسید شدن طلا شود.
نکته مهم دیگر در مورد رودیوم، این است که بر خلاف نیکل که ممکن است در اثر تماس با آب یا مجاورت هوا، اکسید شود، رودیوم در مقابل عوامل بیرونی مقاوم است و به همین دلیل مثل نیکل باعث ایجاد حساسیت نمیشود.
تفاوتهای طلای زرد و سفید
بعد از آشنایی با ساختار طلا سفید، شاید برای شما هم این سؤال مطرح باشد که چه تفاوتهایی بین طلای سفید و طلای زرد وجود دارد. در ادامه به ۴ مورد از این تفاوتها خواهیم پرداخت.
نخستین تفاوت طلای زرد و سفید در رنگ اونهاست. باتوجهبه مطالبی که تا اینجا گفتیم، طلای زرد طلای خالص و ۲۴ عیاری هست که با توجه نرم و شکننده بودن این فلز قابلیت چکشخواری نداره. به همین دلیل، فلزهای مقاومی به اون اضافه میکنند که علاوه بر چکشخواری، درخشندگی بالایی هم داشته باشه.
دومین تفاوت طلای زرد و سفید در عیار آنهاست. طلای سفید با اضافهکردن سایر فلزها به طلای زرد ساخته میشود تا نقاط ضعف طلای زرد رفع شود اما در ازای این قابلیت، عیار طلا سفید پایینتر از طلای زرد خواهد شد. به عبارت بهتر، طلای زرد خالص با عیار ۲۴ در طی فرایند مقاومسازی به طلا سفید ۱۸ عیار تبدیل میشود که عیار کمتری دارد اما برای کار طلا و جواهرسازی مناسب است.
سومین تفاوت طلای زرد و سفید در مقاومت آنهاست. طلای زرد در برابر آسیب و خراشیدگی مقاوم نیست و این بعد از تغییر رنگ، عمدهترین دلیل تبدیل طلای زرد به سفید است. بنابراین، طلای سفید بهخاطر فلزاتی مثل پلاتین، پالادیوم، نقره، نیکل و مس بسیار مقاومتر از طلای زرد است. البته نباید از نقش روکش رودیوم هم در مقاومت بیشتر طلای سفید غافل شد.
چهارمین تفاوتی که مهم تر از سه تفاوت قبل هستند، در مورد آسیبپذیری بیشتر طلای زرد در مقایسه با طلای سفید است. با درنظرداشتن این نکته که طلای زرد در مقایسه با طلا سفید بیشتر در معرض خراشیدگی و آسیب است، نگهداری از آن به دقت بیشتری نیاز دارد. اما با گذر زمان لایه رودیوم موجود روی طلا سفید از بین میرود و شاید لازم باشد تا برای آبکاری مجدد با رودیوم ، قطعه را به طلافروش بسپاریم.
اما در مورد طلای زرد، باید از فرایندی به نام پولیش زدن استفاده کنیم که بر خلاف آبکاری با رودیوم که یک لایه به طلا اضافه میکند، پولیش زدن یک لایه از روی طلا برمیداره. یعنی اگر پولیش زنی چندین بار تکرار شود، کمی از وزن طلا کسر خواهد شد.
تفاوت طلا سفید با نقره
طلا سفید و نقره هر دو در ظاهر یکسان به نظر میرسند. اما در واقعیت ارزش طلا بسیار بیشتر از نقرهست. یعنی حتی با درنظرداشتن این نکته که طلا سفید، طلای خالص نیست، همچنان از نقره بسیار ارزشمندتر است.
علاوه بر این، نقره عنصر خالصی است که در طبیعت یافت میشود یعنی دارای خلوص ۱۰۰٪ است اما طلا سفید، آلیاژیست که در کارگاههای طلاسازی ساخته میشود که خلوص آن در بیشترین حالت به ۷۵٪ میرسد. با درنظرداشتن این نکته که طلای سفید، آلیاژ است و خلوص ۱۰۰٪ ندارد، گاهی ترکیبات موجود در طلا سفید حساسیتهای پوستی ایجاد میکنند ولی این مشکل در مورد نقره وجود ندارد.
در مواجهه با آسیبهایی مثل خراشیدگی یا ضربههای ناگهانی، طلای سفید در مقایسه با نقره مقاومتر است که شاید دلیل اصلی این مقاومت، وجود لایه محافظ رودیوم باشد. علاوه بر این، همین لایه رودیوم کمک میکند که طلا سفید دچار زنگزدگی نشود، اما نقره تا این حد در برابر زنگزدگی مقاوم نیست.
تفاوت طلا سفید و استیل
ممکن است شما هم عبارتهای فولاد آلیاژی یا فولاد ضدزنگ را شنیده باشید. درست مثل طلا سفید، استیل هم آلیاژیست که از ترکیب آهن، کروم و گاهی نیکل به دست میآید. به این ترتیب، استیل هم مثل طلا سفید ناخالص است و علاوهبر آهن ترکیبهای دیگری هم دارد. وقتی آهن و کروم با اکسیژن ترکیب شوند، اکسید کروم مثل لایهای مقاوم روی سطح فولاد قرار میگیرد که باعث هر چه مقاومتر شدن استیل میشود.
اما از جمله تفاوتهای طلای سفید و استیل، میتوان به این نکته اشاره کنیم که استیل به مرور زمان تغییر رنگ میدهد اما طلا سفید صرفا به دلیل استفاده معمول دچار تغییر رنگ نمیشود.
دومین تفاوت استیل و طلای سفید در مقاومت بالاتر استیل در مقابل ضربهها و آسیبهای احتمالی است که در اصل به دلیل ساختار استیل و چکشخواری بیشتر آن است.
روش شناسایی طلا سفید
تا اینجا به فلزهایی اشاره کردیم که ظاهری شبیه به طلای سفید دارند اما در واقع طلا نیستند، مثل نقره، استیل و پلاتین. اما اگر قطعهای مثل یک انگشتر داشته باشیم، چه راههایی برای تشخیص اینکه جنس قطعه طلاست یا نه وجود خواهد داشت؟ در مقالههای پیشین ای جی به روشهای خانگی تشخیص طلا پرداختیم اما در ادامه به چند روش ساده نیز اشاره خواهیم کرد.
نخستین راه، ساییدن یا کشیدن قطعه روی سرامیک است. اگر این قطعه در اثر کشیده شدن روی سرامیک ردی از خود به جا بگذارد قطعاً طلا سفید نیست.
دومین شیوه شناسایی طلا سفید از سایر فلزها این هست که طلای سفید بهوسیله آهنربا جذب نمیشود. پس اگر بتوانیم قطعهای را با آهنربا جذب کنیم بهاحتمال خیلی زیاد آهن یا استیل خواهد بود.
جمعبندی مقاله طلا سفید
در این مطلب از مجموعه مقالات ای جی به بررسی طلای سفید پرداختیم و ضمن بیان تفاوت این آلیاژ با طلای زرد، به معرفی انواع ترکیبهای ممکن پرداختیم. در ادامه، تفاوت طلا سفید با سایر فلزهایی که برای ساخت زیورآلات به کار میروند مانند نقره و استیل را بیان کردیم و در پایان روش تشخیص طلای سفید از سایر فلزهای مورد کاربرد برای ساخت زیورآلات را پیشنهاد دادیم. در اینجا به شما پیشنهاد میکنیم برای مشاهده زیورآلات زیبای طلا ، از فروشگاه طلا و جواهر ای جی دیدن فرمایید.