در این مطلب خواهید خواند:
در یکی از مقاله‌های قبلی ای جی به بررسی چند سنگ گران‌بها پرداختیم که عبارتند از اوپال سیاه، الماس، زمرد، و یشم اعلی. در این مطلب قصد داریم ضمن معرفی چند سنگ زینتی دیگر، شما را با دنیای پرتنوع سنگ گران‌بها بیشتر آشنا کنیم.
سنگ گران‌بها چیست؟
شاید با دیدن عنوان مقاله، این سؤال به ذهن شما هم برسد که سنگ گران‌بها یا سنگ زینتی چیست؟ واقعیت این است که سنگ گران‌بها مورد کاربرد در بسیاری از جواهرسازی‌ها، الماس با برش‌های مختلف از جمله برش برلیان است. به عبارت بهتر، الماس سنگ زینتی پرطرف‌داری است که هم طیف گسترده‌ای از افراد آن را می‌شناسند و هم نمونه‌های زیادی از کاربرد آن در قطعات مختلف جواهر را مشاهده کرده‌اید.
بعد از الماس، سنگ‌های قیمتی زیادی وجود دارند که شاید حتی از الماس گران‌قیمت‌تر یا کمیاب‌تر باشند. این سنگ‌ها معمولاً به‌عنوان المان تکمیل‌کننده قطعات جواهر استفاده می‌شوند. در این مطلب به چند مورد از این سنگ‌ها می‌پردازیم که به‌قرار زیر هستند:
- مروارید
- فیروزه
- یاقوت سرخ
- یاقوت کبود
- عقیق
- اونیکس
آیا مروارید قیمتی است؟
نام دیگر مروارید در جواهر‌سازی «اشک ماه» است. این سنگ گران‌بها تنها سنگی است که توسط یک موجود زنده به وجود می‌آید و شاید این یکی از دلایل ارزشمند بودن این سنگ محسوب شود.
حتماً شما هم مرواریدهای زیادی را در زیورآلات و جواهرات دیده‌اید اما واقعیت این است که مروارید خالص در اثر واردشدن یک جسم خارجی بسیار ریز به صدف نرم‌تن شکل می‌گیرد و به‌‌مرور لایه‌لایه‌های مروارید حول همان ذره شکل می‌گیرند.
مروارید انواع مختلفی دارد که هر یک در شرایط خاصی رشد می‌کنند. بیشتر مرواریدهای طبیعی در خلیج‌ها به چشم می‌خورند و البته به‌خاطر صید بی‌رویه، این روزها نمونه‌های طبیعی کمتری از آن در بازار به چشم میخورد. مرواریدهای پرورشی، گاهی در آب‌های شور و گاه در آب‌های شیرین رشد می‌کنند.
مرواریدهای پرورشی همیشه متقارن نیستند. گاهی بعضی از این مرواریدها حتی گرد هم نیستند که در اصطلاح به آن‌ها باروک گفته می‌شود. مرواریدهای باروک شکل‌های متنوعی دارند. از مرواریدهایی که کمی از حالت کروی به مکعبی شکل تغییر حالت داده‌اند تا مرواریدهای قلبی، اشکی و حتی نیمکره‌ای.
نکته مهم و البته جذاب دیگر در مورد مرواریدها، طیف گسترده رنگی است که در مرواریدها به چشم میخورد. تصور ما از مروارید، جسمی کروی شکل و سفید است در‌حالی‌که مروارید به شکل طبیعی در طیف وسیعی از رنگ‌های سیاه تا سفید پرورش پیدا می‌کند. به‌عنوان مثال، گروهی از مرواریدها تحت عنوان مروارید تاهیتی در رنگ‌های سیاه، پرطاووسی و خاکستری دیده می‌شوند و از طرف دیگر مرواریدهای Okoya به رنگ سفید هستند و نور را به زیبایی انعکاس می‌دهند. یکی دیگر از رنگ‌های بسیار جذاب و طبیعی مرواریدها، رنگ طلایی است که در مرواریدهای میب (Mabé) وجود دارد و خیلی از طرف‌دارهای مروارید به دنبال این رنگ هستند.
از مهم‌ترین ویژگی‌های مرواریدها، فارغ از نوع، رنگ و محل پرورش آن‌ها، این است که مرواریدها متعلقات و ملحقات خاصی هستند که بر خلاف نمونه‌های دیگر سنگ گران‌بها، نیازی به صیقل زدن و تراش ندارند و آماده اضافه شدن به قطعه طلا هستند.
گرچه امروزه خیلی از برندها از جمله برند ای جی از این سنگ گران‌بها برای هرچه زیباتر کردن طلا و جواهرات بهره می‌برند، در گذشته این سنگ ارزشمند، بیشتر به خاطر خواص درمانی، پودر می شده و افراد با خوردن آن بهبود پیدا می‌کردند. گروهی هم با پوشیدن این زیورآلات، بیماری‌هایی مثل ضعف اعصاب یا عضلات را تسکین می‌دادند.
مروارید در شمار سنگ‌های گرانبهای زنده قرار می‌گیرد که در رنگ‌های مختلف در اقصی‌نقاط جهان قابل یافت است. اگر این سنگ ارزشمند در شمار سنگ‌های موردعلاقه شما نیز قرار دارد، توصیه می‌کنیم مطالعه مقاله «انواع مروارید و تفاوت آن ها با یکدیگر» را از دست ندهید.
فیروزه چیست؟
یکی دیگر از سنگ‌هایی که در سراسر جهان از جمله ایران، طرف‌دارهای زیادی دارد، فیروزه است. این سنگ را همیشه در طیفی از رنگ‌های آبی تا سبز دید‌ه‌ایم و عمدتاً برای ما فیروزه نیشابور، نام‌آشنا و معتبری به شمار می‌آید. این سنگ گران‌بها، کانی آذرینی‌ست که در نزدیکی سطح زمین یافت می‌شود. در بعضی موارد رگه‌های ناخالصی در سطح فیروزه دیده می‌شوند و در بعضی موارد نیز، سطح این سنگ گران‌بها صاف و یکدست است.
سنگ‌های فیروزه در کشورهای هند، آمریکا، مصر و ایران به‌وفور یافت می‌شوند و البته در این فهرست، فیروزه ایران از ارزش بالایی برخوردار است. این سنگ در ایران باستان کاربردهای فراوانی داشته و از ادوات جنگی گرفته تا زیورآلات کاربرد داشته است.
فیروزه یک کانی زنده به شمار می‌آید و به همین دلیل در مراقبت و نگهداری از فیروزه باید توجه کافی داشته باشید. در گذشته بسیاری از افراد برای حفظ سلامتی و تقویت سیستم ایمنی از فیروزه بهره می‌بردند و امروزه نیز بسیاری از محققین معتقدند که فیروزه به تقویت سیستم ایمنی و تسریع بهبود بیماری‌ها کمک می‌کند.
درست مثل اثر انگشت افراد مختلف که هرگز یکسان نیست، دو قطعه فیروزه نیز هرگز عیناً شبیه هم نیستند. این سنگ گران‌بها شفافیت چندانی ندارند و در طیف رنگی بین آبی تا سبز یافت می‌شود. قطعات فیروزه که رنگی مایل به آبی دارند از مس بیشتری تشکیل شده‌اند و قطعاتی که سبز به نظر می‌رسند مقدار بیشتری آهن دارند.
از بین عواملی که ممکن است به فیروزه آسیب بزند و رنگ آن را تغییر دهند، باید به عطر و کرم و هر‌گونه ماده چرب دیگر اشاره کنیم. اما با توجه به بافت سخت فیروزه، می‌توان اطمینان داشت که فیروزه اصل به راحتی خراش پیدا نمی‌کند و حتی می‌توانیم به کمک فیروزه روی سنگ خراش ایجاد کنیم.
ویژگی های سنگ عقیق به عنوان سنگ گران‌بها
این سنگ گران‌بها از جمله سنگ‌های میکروکریستالین است که در ایران نیز کاملاً شناخته‌شده و البته پرطرف‌دار است. عقیق سنگی گران‌بها محسوب می‌شود که در سردرگمی‌های دنیای مدرن، احساس امنیت و صلح را به افراد القا می‌کند. به همین دلیل پوشیدن عقیق در بسیاری از متون روان‌شناسی و دینی توصیه شده است.
این سنگ در رنگ‌های آبی، قهوه‌ای، توده‌ای، سلیمانی، سبز، سرخ، زرد و سیاه وجود دارد و البته عمده مردم ایران این سنگ گران‌بها را به رنگ سرخ می‌شناسند. عقیق سیاه که شاید بین بسیاری از طرف‌داران از محبوبیت خاصی برخوردار باشد، در کشورهای آمریکا، مکزیک، یونان و ایتالیا یافت می‌شود. فارغ از رنگ سنگ، یکی از عوامل تأثیرگذار در قیمت عقیق، شفافیت عقیق است که نشانه خلوص و اصالت عقیق به شمار می‌آید.
پوشیدن این سنگ گران‌بها در متون دینی و عرفانی زیاد توصیه شده و بسیاری نیز معتقدند که عقیق خواص فرامادی دارد و از دیدگاه سنگ‌درمانی برای دفع انرژی‌های منفی، بهبود حافظه و تمرکز نقش مهمی را ایفا می‌کند.
از نظر سختی، سختی این سنگ گران‌بها تنها سه واحد از الماس کم‌تر است که خبر از مقاومت بالای این سنگ دارد و البته ملاحظاتی که باید در هنگام استفاده از فیروزه به خاطر داشته باشیم در مورد عقیق ضروری نیست.
با در نظر داشتن این نکته که بسیاری از سنگ‌ها کاربردهایی فراتر از مصارف زینتی دارند، لازم است که هر چند وقت یک‌بار آن‌ها را تمیز کنیم. اما هدف از تمیز کردن علاوه بر پاک کردن آلودگی‌های سطح سنگ، تقویت خاصیت‌هایی است که سنگ به عنوان موجود زنده به همراه دارد. به عبارت بهتر، بسیاری معتقدند که سنگ‌ها قابلیت دفع انرژی‌های منفی را دارند و به همین دلیل بعد از مدتی لازم است تا آن‌ها را مجددا شارژ کنیم. سنگ‌های عقیق هم از این قاعده مستثنی نیستند و هر‌چند وقت یک‌بار نیاز به شارژ شدن دارند. به این منظور، باید عقیق را به مدت دو ساعت در آب روان قرار دهید و بعد سه دقیقه زیر نور آفتاب بگذارید.
یاقوت سرخ چیست
یاقوت سرخ نیز نمونه دیگری از سنگ گران‌بها به شمار می‌آید که به نام «خون کبوتر» نیز شهرت دارد. این سنگ زیبا در تاج ملکه انگلیسی هم به کار رفته اما گران‌ترین یاقوت سرخ جهان، به نام «Sunrise» متعلق به مجموعه خصوصی کارتیه بود که در سال ۲۰۱۵ به قیمتی بالغ بر سی میلیون دلار فروخته شد. سنگ‌شناسان این یاقوت و زیبایی آن را بی‌نظیر توصیف کرده‌اند.
این سنگ مقاومت بسیار بالایی دارد و اگر درجه سختی و مقاومت الماس را ۱۰ در نظر بگیریم، درجه سختی یاقوت سرخ برابر با ۹ خواهد بود. این کانی سخت حتی در برابر پرتو ایکس هم مقاوم است و تنها الماس است که قدرت خراش دادن این کانی را دارد. اگرچه یاقوت انواع مختلفی دارد، اما به‌جرئت می‌توان گفت که یاقوت سرخ محبوب‌ترین نوع یاقوت به شمار می‌رود.
این سنگ گران‌بها، در گذشته نیز از محبوبیت زیادی برخوردار بوده تا جایی که داشتن یاقوت و پوشیدن آن به معنای ثروت و قدرت بوده. خواص یاقوت سرخ علاوه و زیبایی خیره‌کننده این سنگ گران‌بها، ارزش آن را دوچندان می‌کند. از جمله فواید پوشیدن یاقوت سرخ، باید به رساندن انرژی حیاتی به بدن اشاره کنیم. علم ماوراءالطبیعه نیز از این گوهر به‌عنوان ابزار ارزشمندی برای تحریک چاکرای ریشه و تقویت نیروی بنیادی بدن یاد می‌کند.
قیمت‌گذاری این سنگ گران‌بها مثل سایر کانی‌های رنگی، بر اساس رنگ صورت می‌گیرد. هر‌چقدر یاقوت قرمزتر باشد ارزشمندتر است تا جایی که رنگ یاقوت سرخ اعلی، باید «دانه اناری» باشد. یاقوت برمه یکی از سرخ‌ترین انواع یاقوت است که درجه خلوص بالایی دارد و البته هر یاقوت سرخی که خلوص بالا و رنگ کاملا سرخی دارد را به یاقوت برمه منتسب می‌کنند.
برای تخلیه انرژی‌های منفی این سنگ، باید آن را در آب جاری بشویید و بعد به مدت دو ساعت زیر نور خورشید قرار دهید. اما این راهکار باید با دقت کامل انجام شود و بی‌دقتی در این مورد ممکن است به سنگ آسیب وارد کند.
بزرگترین یاقوت کبود
یکی دیگه از سنگ‌هایی که از خانواده یاقوت هست ولی تقریباً تیره به نظر می‌رسه، یاقوت کبود نامیده می‌شه. یاقوت کبود هم مانند یاقوت سرخ هم کانی سختی هست که شکاف‌پذیر نیست. این گوهر در کشمیر، برمه، سریلانکا و ماداگاسکار و سایر لایه‌های آتشفشانی قدیم مانند هند و تبت وجود داره. در گذشته نوع سبز این یاقوت هم موجود بوده که به آن زبرجد سبز گفته می‌شده.
بزرگترین یاقوت کبود دنیا به نام «میلینیوم»، ۹۰۰۰۰ قیراط معادل ۱۸ کیلوگرم وزن داشت. این سنگ قدیمی به شکل مجسمه‌ای بود و به قیمت ۱۸۰ میلیون دلار فروخته شد. شرط فروش این مجسمه این بود که در دید عموم باشد اما تاکنون تنها دو بار برای بازدید عموم به نمایش گذاشته شده است.
آخرین سنگ گران‌بها: اونیکس
آخرین سنگی که قصد داریم در این مطلب بررسی کنیم، اونیکس است که سنگی اسطوره‌ای به شمار می‌آید. در داستان‌های اساطیری، سنگ اونیکس در نتیجه افتادن ناخن آفردیت به عمق دریا شکل گرفته و حتی نام این سنگ از واژه یونانی «Nux» به معنی «ناخن» گرفته شده است. علاوه بر تهیه زیورآلات، از این سنگ در معماری داخلی و نما نیز استفاده می‌شود. این سنگ در رنگ‌های متنوعی در طبیعت دیده می‌شود اما رنگ مشکی آن در مقایسه با بقیه رنگ‌ها طرف‌دارهای بیشتری دارد.
این سنگ درخشش سطحی بالایی دارد و ترک یا شکافی روی سطحش به چشم نمی خورد. در سنگ اونیکس طبیعی، رده‌های پهن و نواری سفید‌رنگ به چشم میخورد. برخی از افراد اونیکس را به‌اشتباه عقیق سیاه می‌نامند که البته درست نیست.
جمع‌بندی سنگ گران‌بها
در این مطلب به بررسی چند سنگ گران‌بها یعنی سنگ‌های مروارید، فیروزه، یاقوت سرخ، یاقوت کبود، عقیق، اونیکس پرداختیم و ضمن معرفی هر یک ویژگی‌های ظاهری مانند سختی و رنگ، خاصیت‌ها و کاربرد آن‌ها از گذشته تاکنون را بیان کردیم. همچنین اشاره کردیم که برخی سنگ‌ها از جمله یاقوت سرخ و عقیق قابلیت شارژ شدن را دارند و به کمک نور خورشید انرژی‌های منفی آن‌ها را تخلیه می‌کنند.
خیلی جالب وباسلیقه
با سلام، از حسن توجه شما متشکریم. با ما همراه باشید.